ASIMILASYON

500 kusur yil once engizisyon mahkemelerinin verdigi kararla Ispanya'dan kovulan yahudiler Avrupa'da avare avare dolasirken Osmanli Imparatorlugu'na sigindilar. Saolsun Osmanli onlari geri cevirmedi ve Turk yahudiligi bu sekilde baslamis oldu.

Bu yahudilere Sefarad ismi verilir. O donemde anadili Ispanyolca olarak bu topraklara yerlesen bu insanlar zaman icinde konstuklari dili Turkce'yle birlikte kullanmaya baslayarak Ladino isminde bir dil olusturdular.
Ladino sadece Turkiye topraklarinda var olan dunyanin baska hic bir ulkesinde duyamayacaginiz bir dil.

Adnan Menderes zamaninda, Cumhuhriyetin kurulus donemlerinde ortaya cikmis bir kampanya diriltildi: Vatandas Turkce Konus. Ilkinden farkli olarak Menderes donemindeki kampanya irkci bir nitelik tasiyordu, malum 6-7 eylul olaylari, Varlik Vergisi faciasi donemleri...

Babamin o doneme ait anlattigi bir hikaye vardir;
Ailece carsiya pazara cikildiginda aile arasinda herkes Ladino konusurmus, ama is alisverise geldiginde kaymis aksanli bir Turkce devreye girermis. Bu Vatandas Turkce Konus kampanyasi tekrar baslatildiginda ise buyukbabam ve buyukannem sokakta Ladino konusmaya korkar olmuslar ve Ladino sadece evde konusulan bir dil olmus yani aliskanlik ufak ufak yitirilmeye baslamis.

Simdiki durum nedir diye bakmak gerekirse eger; ben Ladino'yu sadece anlayabiliyorum ama is konusmaya geldi mi ancak tirt diye bir ses cikarabilirim.
Bu da demek oluyor ki ben ve yasitlarimdan sonraki nesil icin Ladino aramizda espri yaparken duyduklari yabanci bir kelime olacak, bir sonraki nesil icin ise sadece bir efsane...


Cuma gunu Kurtce'nin bazi dogu sehirlerinde tabelalarda kullanildigi gosteriliyordu haberlerde. Kimi kesimler icin cok tehditkar bir durum bu. Isin icinde Kurt kelimesi gecince bu kaygilari anlamak cok da zor degil aslinda. Yillarca terorle ugrasmis bir milletiz ne de olsa. Gerci bir turlu barisamamis olmamiz da soru isaretlerine cok gebe bir durum kanimca gelin gorun ki o islere kimin kafasi tam basar bilmek namumkun. Ne de olsa asil bizans oyunlari icimizde, disardan gelenler hava civa.

Diyecegim odur ki; bir dili yoketmeye calisarak ya da simdiki durumda oldugu gibi ondan korkarak bir yere varamayiz. Insanlar boyle kazanilmiyor ne yazik ki. Bunu ben ve etrafimdaki bir cok insan bu gencecik yasimizda anladik ama devlet buyuklerimiz, askerimiz bir turlu anlayamadi. Bir tabelaya o sehrin vatandasinin isi daha kolay halledilsin diye anadillerinde bir seyler yaziliyorsa bu devleti kesinlikle bolmez, aksine o insanlarin devlete olan inancini pekistirir.
Turkiye Cumhuriyeti'nin kendilerini sahiplendigini hisseder bu insanlar
Tabii ki resmi evrak islerinde , devlet daireleri ve bunu gibi kamusal alanlarda Turkce zorunlulugu olsun. Ama adam gibi Turkce ogretemedigin insanlara da zorla Turkce konus dersen o is ters teper.

Bazen bu kadar basit isler neden boyle cigrindan cikiyor anlayamiyorum. Ben mi cok naifim acaba..?